Ο Μυστικός Κώδικα των Ετικετών Τροφίμων: Αποκρυπτογραφήστε το Μενού σας!

Πόσες φορές έχετε πιάσει ένα προϊόν από το ράφι του σούπερ μάρκετ, κοιτάξατε την ετικέτα και νιώσατε σαν να διαβάζετε κινέζικα; Μην ανησυχείτε, δεν είστε μόνοι! Ως διαιτολόγος, έχω δει αμέτρητους πελάτες να παλεύουν με αυτόν τον γρίφο. Αλλά σήμερα, θα σας δώσω τα κλειδιά για να ξεκλειδώσετε τα μυστικά των ετικετών τροφίμων. Ετοιμαστείτε να γίνετε ντετέκτιβ της διατροφής!

1. Τα Νούμερα Πίσω από τις Θερμίδες

Ξέρετε τι μου θυμίζουν οι θερμίδες; Τον λογαριασμό του ρεύματος. Όλοι ξέρουμε ότι υπάρχει, αλλά λίγοι καταλαβαίνουν πραγματικά τι σημαίνει. Λοιπόν, ας το ξεμπερδέψουμε:

• Μια θερμίδα είναι απλά μια μονάδα ενέργειας. Σκεφτείτε το σαν το καύσιμο του σώματός σας.
• ΑΛΛΑ (και εδώ είναι το μεγάλο αλλά), μια “μερίδα” δεν είναι πάντα αυτό που νομίζετε!

Παράδειγμα: Έχετε δει ποτέ συσκευασία μπισκότων που λέει “100 θερμίδες ανά μερίδα”; Ωραία, αλλά πόσα μπισκότα είναι μια μερίδα; Συχνά, είναι λιγότερα απ’ όσα θα φάγατε σε ένα απογευματινό σνακ. Οπότε, αν φάτε όλο το πακέτο (ποιος δεν το έχει κάνει;), πολλαπλασιάστε!

2. Ο Κρυμμένος Εχθρός: Τα Πρόσθετα Σάκχαρα

Αχ, η ζάχαρη. Τόσο γλυκιά, τόσο απατηλή. Ξέρετε ότι η ζάχαρη έχει πάνω από 50 διαφορετικά ονόματα στις ετικέτες; Είναι σαν τον James Bond των τροφίμων – έχει περισσότερες ταυτότητες από όσες μπορείτε να φανταστείτε!

Μερικά από τα αγαπημένα της ψευδώνυμα:

• Σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης (ακούγεται επιστημονικό, έτσι;)
• Δεξτρόζη (γιατί το “ζάχαρη” ήταν πολύ απλό)
• Χυμός ζαχαροκάλαμου (ακούγεται υγιεινό, σωστά; Λάθος!)

Το κόλπο; Ψάξτε για λέξεις που τελειώνουν σε “-όζη” ή περιέχουν τη λέξη “σιρόπι”. Είναι σαν ένα διατροφικό σταυρόλεξο!

3. Λιπαρά: Ο Καλός, ο Κακός και ο Άσχημος

Τα λιπαρά είναι σαν τους χαρακτήρες σε μια σαπουνόπερα – υπάρχουν οι καλοί, οι κακοί και αυτοί που δεν είμαστε σίγουροι αν πρέπει να τους συμπαθούμε.

• Ο Καλός: Μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά. Βρίσκονται σε τρόφιμα όπως το αβοκάντο, οι ξηροί καρποί και τα ψάρια. Αυτοί είναι οι ήρωες της ιστορίας μας!
• Ο Κακός: Κορεσμένα λιπαρά. Συνήθως στερεά σε θερμοκρασία δωματίου. Σκεφτείτε το βούτυρο ή το λίπος στο κρέας.
• Ο Άσχημος: Trans λιπαρά. Αυτοί είναι οι πραγματικοί κακοί της υπόθεσης. Ευτυχώς, πολλές χώρες τα έχουν απαγορεύσει.

Το κόλπο; Αναζητήστε προϊόντα με περισσότερα ακόρεστα λιπαρά και λιγότερα κορεσμένα. Και αν δείτε trans λιπαρά, τρέξτε μακριά σαν να σας κυνηγάει ο διατροφικός Freddy Krueger!

4. Το Αλφαβητάρι των Πρόσθετων

Τα πρόσθετα είναι σαν τα μπαχαρικά στο φαγητό – λίγα μπορεί να είναι καλά, αλλά πολλά μπορεί να καταστρέψουν τη γεύση (και την υγεία σας). Ας δούμε μερικά από τα πιο συνηθισμένα:

• Ε100-Ε180: Χρωστικές. Γιατί προφανώς το φαγητό μας χρειάζεται μακιγιάζ.
• Ε200-Ε290: Συντηρητικά. Για να μην χαλάσει το φαγητό σας… ποτέ.
• Ε300-Ε321: Αντιοξειδωτικά. Αυτά είναι τα καλά παιδιά.
• Ε322-Ε495: Γαλακτωματοποιητές. Για να μην χωρίζουν τα υλικά σαν ζευγάρι σε κρίση.

Ποιο πρόσθετο θα κερδίσει τον διαγωνισμό ταλέντων;

Το κόλπο; Όσο λιγότερα Ε-νούμερα, τόσο το καλύτερο. Αν η ετικέτα μοιάζει με τηλεφωνικό κατάλογο, ίσως να θέλετε να το ξανασκεφτείτε.

5. Η Απάτη του “Χωρίς” και του “Ελαφρύ”

Αχ, αυτές οι μαγικές λέξεις που μας κάνουν να νομίζουμε ότι μπορούμε να φάμε όσο θέλουμε χωρίς τύψεις. Ας τις αποκωδικοποιήσουμε:

• “Χωρίς ζάχαρη”: Συχνά σημαίνει “γεμάτο με τεχνητά γλυκαντικά”. Γιατί προφανώς το σώμα μας δεν μπορεί να καταλάβει τη διαφορά, σωστά; (Σποίλερ: Μπορεί)
• “Ελαφρύ”: Μπορεί να σημαίνει 30% λιγότερες θερμίδες. Αλλά αν φάτε διπλάσια ποσότητα, μαντέψτε τι;
• “Φυσικό”: Ο πιο αόριστος όρος στην ιστορία των τροφίμων. Ξέρετε τι άλλο είναι φυσικό; Τα δηλητηριώδη μανιτάρια.

Το κόλπο; Μην εμπιστεύεστε τυφλά αυτούς τους όρους. Διαβάστε την ετικέτα σαν να είστε ντετέκτιβ σε αστυνομική σειρά – με καχυποψία και προσοχή στις λεπτομέρειες!

6. Αλάτι: Ο Αόρατος Δολοφόνος

Το αλάτι είναι σαν τον καλύτερο φίλο που πάντα σας βάζει σε μπελάδες. Νόστιμο; Ναι. Απαραίτητο σε μικρές ποσότητες; Επίσης ναι. Αλλά πολύ εύκολο να παρασυρθείτε.

• Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη είναι περίπου 6 γραμμάρια.
• ΑΛΛΑ (πάλι αυτό το αλλά), το αλάτι κρύβεται παντού! Ψωμί, δημητριακά, ακόμα και σε γλυκά!

Το κόλπο; Αναζητήστε το “νάτριο” στην ετικέτα και πολλαπλασιάστε επί 2,5 για να βρείτε την ποσότητα αλατιού. Και θυμηθείτε, το σώμα σας δεν είναι παστό ψάρι – δεν χρειάζεται τόσο αλάτι για να διατηρηθεί!

7. Η Τέχνη της Σύγκρισης Ετικετών

Τέλος, ας γίνουμε λίγο Σέρλοκ Χολμς της διατροφής. Όταν συγκρίνετε προϊόντα:

• Ελέγξτε τις μερίδες: Είναι ίδιες; Ή μήπως το ένα προϊόν “κλέβει” με μικρότερες μερίδες;
• Συγκρίνετε ανά 100 γραμμάρια: Αυτός είναι ο πιο δίκαιος τρόπος σύγκρισης.
• Δείτε τη σειρά των συστατικών: Τα πρώτα στη λίστα είναι αυτά που υπάρχουν σε μεγαλύτερη ποσότητα.

Και θυμηθείτε, η τιμή δεν είναι πάντα ενδεικτική της ποιότητας. Μερικές φορές, πληρώνετε απλά για πιο φανταχτερή συσκευασία!

Συμπέρασμα:

Λοιπόν, φίλοι μου, τώρα είστε οπλισμένοι με τη γνώση για να αντιμετωπίσετε τη ζούγκλα των ετικετών τροφίμων! Θυμηθείτε, δεν χρειάζεται να είστε τέλειοι. Ακόμα και μικρές αλλαγές μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά.

Την επόμενη φορά που θα πάτε για ψώνια, κάντε το #ΕτικέτεςChallenge: Διαβάστε τις ετικέτες σε 5 προϊόντα που αγοράζετε συχνά. Μπορεί να εκπλαγείτε με το τι θα ανακαλύψετε!

Και μην ξεχνάτε, όπως λέω πάντα στους πελάτες μου: “Δεν έχουμε μέτρο!” Αλλά τώρα, τουλάχιστον, ξέρετε τι μετράτε!

Μοιραστείτε αυτό το άρθρο με 5 φίλους σας και προκαλέστε τους να κάνουν το #ΕτικέτεςChallenge. Ας κάνουμε την υγιεινή διατροφή viral!

Καλή σας όρεξη και καλό… διάβασμα ετικετών!

Πανταζής (Άκης) Δ. Τάκας M.Sc. Med. Sci, M.Pr.

Πτυχιούχος Διαιτολόγος Διατροφολόγος

Εξειδίκευση στην Διατροφή Αθλητών & Αθλούμενων, Πανεπιστήμιο Γλασκώβης
M. Pr Εξειδίκευση στις Διατροφικές διαταραχές, Κ.Ε.Α.Δ.Δ., B.P.S, N.C.E.D.